Φαραώ σε ρόλο ποδηλάτη
ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΟΣ ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ:
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΙ ΑΚΥΡΟΣ
Το περίφημο και πολυδιαφημισμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων επτά δήμων των βορείων προαστείων (Βριλήσσια, Μελίσσια, Χαλάνδρι, Π. Ψυχικό, Ν. Ερυθραία, Κηφισιά και Εκάλη) ολοκληρώθηκε στο κομμάτι μήκους 2,5 χιλιομέτρων που περνά από το δήμο Βριλησσίων. Μία ομολογουμένως καλοδεχούμενη υποδομή στο πνιγμένο από τα αυτοκίνητα λεκανοπέδιο. Όμως, ο ελληνικός αρχοντοχωριατισμός φαίνεται να χτύπησε σε ένα ακόμη δημόσιο έργο. Στην πράξη ο “ποδηλατόδρομος Βριλησσίων” θα μπορούσε να αποτελεί σεμινάριο κατασκευής εντυπωσιακών και άχρηστων έργων.
Ο ποδηλατόδρομος του δήμου Βριλησσίων επιτέλους αποτελεί γεγονός. Ένα άλμα προς την ανθρώπινη πόλη επετεύχθη. Ή μήπως όχι; Τρία πολύ σημαντικά “παραπτώματα” στην κατασκευή του ποδηλατόδρομου τείνουν να μετατρέψουν το άλμα σε απλό βηματάκι. Και μάλιστα προς τα πίσω…
Παράπτωμα 1 Τραγική σήμανση. Κρυμένες ταμπέλες της τροχαίας πίσω από δέντρα, κλαδιά ακόμη και από άλλες ταμπέλες. Κάποιες από αυτές είναι εντελώς δυσνόητες, μπερδεύοντας τους οδηγούς ΙΧ αντί να τους εφιστούν την προσοχή για τους ποδηλάτες.
Παράπτωμα 2 Πυκνοφυτεμένα παρτέρια που εμποδίζουν τη θέα τόσο του δρόμου από τους ποδηλάτες, όσο -και κυριότερο- των ποδηλατών από τους οδηγούς αυτοκινήτων. Τα παρτέρια εκτείνονται ως το άκρο του δρόμου, κρύβοντας τις ταμπέλες της τροχαίας και μειώνοντας κατακόρυφα την ορατότητα στις διασταυρώσεις.
Παράπτωμα 3 Μεταλλικά κολωνάκια πέριξ των ποδηλατόδρομων. Υποτίθεται ότι εμποδίζουν τα αυτοκίνητα να καταλάβουν το χώρο των ποδηλατών, όμως ταυτόχρονα η ύπαρξή τους εγκυμονεί κινδύνους βαρύτατου τραυματισμού για τον ίδιο τον ποδηλάτη.
Τα εγκληματικά σφάλματα που περιγράφονται παραπάνω, για την ώρα, κοστίζουν σε υλικές ζημιές (και ελπίζω να παραμείνουν τέτοιες, όταν οι ποδηλατόδρομοι θα αρχίσουν να χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους ποδηλάτες). Επιπλέον καθιστούν το έργο έναν «στριμωγμένο φαραωνισμό». Είναι φανερό ότι το κόστος έχει εκτοξευθεί από τα άχρηστα και συχνά επικίνδυνα παρελκόμενά του. Έτσι, για παράδειγμα, όχι μόνο δε χρησιμοποιήθηκαν φθηνότερες ελαστικές (πακτωμένες) κορίνες, αλλά, αντ’ αυτών, τα μεταλλικά κολωνάκια μπορεί να αποβούν μοιραία για τη σωματική ακεραιότητα των ποδηλατών.
Αυτή τη στιγμή ολοκληρώνεται η επέκταση στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως, με τον ίδιο φαραωνικό σχεδιασμό, που μεταφράζεται σε κόστος σχεδόν 1,7 εκατ. ευρώ για 940 μέτρα ποδηλατόδρομου. Ένας δρόμος πλάτους 14 μέτρων, θα στενέψει κατά 10,5 ολόκληρα μέτρα και από αυτά μόλις τα δύο θα παραχωρηθούν στους ποδηλάτες. Το έργο μπορεί να είναι συνχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, ωστόσο, αν πραγματικά ο δήμος ήθελε να εξυπηρετήσει τους ποδηλάτες, θα μπορούσαν κάλλιστα -με τα ίδια λεφτά- να στρωθούν με απλές λωρίδες ποδηλάτων, όλοι οι δρόμοι των Βριλησσίων.
Αναλυτικότερα…
Μετά το στένεμα των δρόμων διπλής κατεύθυνσης τα αυτοκίνητα aναγκάζονται να μπαίνουν στο αντίθετο ρεύμα, καθώς εμποδίζονται από τα σταθμευμένα. Από τη συγκεκριμένη οδό περνά και λεωφορείο, ενώ επιπλέον βρίσκεται λίγα μέτρα από σχολείο.
Σύμφωνα με τον υποσχόμενο σχεδιασμό, το ωφέλιμο πλάτος του δρόμου για τα αυτοκίνητα θα παρέμενε σταθερό. Με παραχώρηση του χώρου των σταθμευμένων της μίας πλευράς, θα εξασφαλιζόταν χώρος για ποδηλάτες και πεζούς. Βέβαια, με δεδομένο ότι ένα αυτοκίνητο καταλαμβάνει σε πλάτος περίπου δύο μέτρα, είναι φανερό ότι κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε να ισχύει, ειδικά από τη στιγμή που τα πεζοδρόμια ήταν ούτως ή άλλως πολύ στενά, ενώ στα δύο μόλις αυτά μέτρα έπρεπε να στριμωχτεί και το παρτέρι μαζί με τον ποδηλατόδρομο. Το αποτέλεσμα σε πολλά σημεία είναι τραγελαφικό. Οι νέες λωρίδες ίσα που χωρούν ένα αυτοκίνητο, ενώ η στάθμευση παραμένει εντελώς ανεξέλεγχτη, αναγκάζοντας τους οδηγούς σε συνεχείς ελιγμούς. Τα «μάτια της γάτας» στο μέσο του οδοστρώματος επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την μετριότατη κατάστασή του, μετατρέποντας την οδήγηση σε περιπέτεια, ειδικά για τις μηχανές.
Ενδεχομένως θα δικαιολογούνταν όλα τα παραπάνω, αν οι ποδηλάτες οφελούνταν αντίστοιχα από τις παραχωρήσεις των ΙΧ, των μηχανών, αλλά και των πεζών. Κι όμως, λόγω της φύσης και της κατασκευής των ποδηλατόδρομων, το ίδιο το έργο αγγίζει τα όρια της ακύρωσης. Ο ποδηλάτης είναι εγκλωβισμένος ανάμεσα σε παρτέρια και μεταλλικά κολωνάκια. Έχει κακή ορατότητα προς το δρόμο και δύσκολα γίνεται αντιληπτός από τα αυτοκίνητα. Ταυτόχρονα, επειδή τα πεζοδρόμια παραμένουν ανύπαρκτα, οι ποδηλατόδρομοι συχνά καταλαμβάνονται από παρέες παιδιών και από γονείς με μωρά στα καροτσάκια τους. Ήδη έχουν υποπέσει στην αντίληψή μου περιπτώσεις ποδηλατών που σκόπιμα επιλέγουν να κινούνται στο δρόμο δίπλα στα αυτοκίνητα, αντί στον ποδηλατόδρομο, θεωρώντας ότι είναι ασφαλέστερο τόσο για αυτούς όσο και για τους πεζούς.
Όμορφο θέαμα που όμως κρύβει ένα σωρό κινδύνους: Κρυμένες πινακίδες. Μηδενική ορατότητα στα στενά. Πεζοί και ποδηλάτες εκτός του οπτικού πεδίου των οδηγών. Τα δέντρα και τα παρτέρια σε ρόλο υποψήφιου δολοφόνου…
Το δάσος με τις ταμπέλες. Τρεις-τρεις, τέσσερις-τέσσερις, πέντε-πέντε πινακίδες της τροχαίας, κρυμένες πίσω από τα κλαδιά ή ακόμη και η μία από την άλλη. Το πλέον συνηθισμένο θέαμα πέριξ των ποδηλατόδρομων. Μία άκρως επικίνδυνη σπατάλη…Κάποιος εγκληματίας αποφάσισε ότι το STOP μπορεί (και πρέπει) να κρυφτεί πίσω από την ταμπέλα-γρίφο (!) του ποδηλατόδρομου.
Η πιο επικίνδυνη διασταύρωση οδών και ποδηλατόδρομου (28ης Οκτωβρίου & Μακεδονίας). Μέσω αυτής της άκρως ανορθόδοξης πινακίδας ο οδηγός (επί της 28ης Οκτωβρίου) πληροφορείται ότι έχει προτεραιότητα σε σχέση με τα αυτοκίνητα, αλλά όχι τα ποδήλατα, που κινούνται στον κάθετο δρόμο (Μακεδονίας).
Η επέκταση προς το Χαλάνδρι, πάνω από την Αττική Οδό. Εδώ φαίνεται πώς θα έπρεπε να σχεδιαστεί εξ’ αρχής ο ποδηλατόδρομος των Βριλησσίων: ειδικός τάπητας για τους ποδηλάτες, κίτρινη λωρίδα και «μάτια γάτας» σε ρόλο διαχωριστικού. Όλοι οι… καλοί χωράνε.Συνοριακές εξυπνάδες
Τους τελευταίους μήνες τα Βριλήσσια ακολουθούν τις γνωστές μεθόδους «αποκλεισμού» που παρατηρούνται στα «ευγενή βόρεια προάστια», με πρώτο διδάξαντα το δήμο Ψυχικού. Οι συνοριακές οδοί στενεύουν στην είσοδο προς το δήμο, σαμάρια ξεφυτρώνουν παντού, μονοδρομήσεις που αναγκάζουν τους οδηγούς να περιφέρονται στα στενά, δέντρα που κρύβουν επιμελώς τις πινακίδες της τροχαίας. Στα όρια Χαλανδρίου-Βριλησσίων η κατάσταση μοιάζει βγαλμένη από κωμωδία ηθών της δεκαετίας του ’50: Δύο δήμοι οι οποίοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε καν για την κατεύθυνση της μονοδρόμησης των διασυνοριακών οδών τους (ο δρόμος που «βγαίνει» από τον ένα δήμο δεν «μπαίνει» στον άλλον!!!).
Από τις διάφορες συνοριακές «κουτοπονηριές» ξεχωρίζει η περίπτωση της οδού Θερμοπυλών. Μίας από τις τρεις συλλεκτήριες οδούς (στον άξονα ΒΑ-ΝΔ) των Βριλησσίων, η οποία μεταμορφώθηκε στο πρώτο της τμήμα (στην είσοδο από την Αττική Οδό) κυριολεκτικά σε δύσβατο μονοπάτι. Ο ποδηλατόδρομος, μαζί με το πανταχού παρόν παρτέρι και τη λωρίδα των αυτοκινήτων δεν ξεπερνά συνολικά σε πλάτος τα έξι μέτρα. Ένα επιβατικό ΙΧ ίσα που χωρά ανάμεσα στα πεζοδρόμια, ενώ οι ποδηλάτες από την άλλη έχουν να αντιμετωπίσουν τα ανοίγματα των υπονόμων που -εννοείται- ότι δε βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με το οδόστρωμα, τα μπαλώματα, τα μεταλλικά κολωνάκια, αλλά και τους κάδους σκουπιδιών που αφήνονται στη μέση, καθώς το πολύ στενο πεζοδρόμιο στην αριστερή πλευρά του δρόμου είναι μικρότερο σε πλάτος από αυτούς. Το σκηνικό συμπληρώνουν δύο θεόρατα «σαμαράκια» που κάνουν το αυτοκίνητο να αναπηδά και να βρίσκει κάτω ακόμη και με ταχύτητες της τάξης των 15-20 χ.α.ω. Οι πεζοί θα πρέπει να μείνουν ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι τους ανήκει χώρος μίας ολόκληρης πλάκας πεζοδρομίου.
Σε μία οδό πλάτους έξι μέτρων στριμώχτηκαν ένας ποδηλατόδρομος, ένα παρτέρι, δύο σειρές μεταλλικά κολωνάκια, δύο τεράστια «σαμαράκια». Πού χώρος για κάδους; Αυτοί μπορούν να κόβουν βόλτες μεταξύ του δρόμου και του ποδηλατόδρομου. ή και να αναλαμβάνουν ρόλο διαχωριστικού
…
Ωδή σε ένα χαντάκι
Στο όνομα της μείωσης της ταχύτητας στις διασταυρώσεις, ο δήμος Βριλησσίων επί χρόνια ακολουθεί την παιδαριώδη και επικίνδυνη τακτική «κόψτε ταχύτητα ή σπάστε το κεφάλι σας». Υπερμεγέθη χαντάκια σε κάθε διασταύρωση, ακόμη και στους κεντρικούς δρόμους, έχουν δημιουργήσει ένα «ναρκοπέδιο» γνωστό μόνο στους «ιθαγενείς». Αυτοκίνητα ετεροδημοτών κινδυνεύουν να αφήσουν ενέχυρο τους προφυλακτήρες τους, τα ψαλίδια, τις ζάντες και γενικά ό,τι εξέχει, αν διανοηθούν να περάσουν τις τάφρους με ταχύτητα 30 χ.α.ω. (δηλαδή κάτω από το όριο κατοικημένης περιοχής). Οι δε οδηγοί μηχανών παίζουν κορώνα-γράμματα την ίδια τους την σωματική ακεραιότητα. Σα να μην έφτανε η εγκληματική αυτή τακτική της «δραστικής μείωσης ταχύτητας», τα κατασκευασμένα από τσιμέντο χαντάκια αφήνονται στο έλεος του καιρού και του χρόνου, εμφανίζοντας μεγάλες ρηγματώσεις και υποχωρήσεις που δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερο πονοκέφαλο στους οδηγούς δίτροχων και τετράτροχων οχημάτων.
Χαντάκια που κρύβονται σχεδόν σε κάθε διασταύρωση είναι «χαρτογραφημένα» μόνο από τους κατοίκους. Οι υπόλοιποι κινδυνεύουν να αφήσουν κομμάτια από το όχημά τους στις τσιμεντένιες -και συχνά σπασμένες- αυτές τάφρους.
Πέτρος Παπαθανασίου
δημοσιογράφος, ηλ. μηχανικός, δημότης Βριλησσίων
Οι συζητήσεις αυτές γίνονται ανοιχτές, ώστε ένας ευρύτερος κύκλος δημοτών που μας γνώρισε μέσα από τις εκδηλώσεις μας ή από τις παρεμβάσεις μας για επιμέρους θέματα στο δημοτικό συμβούλιο, ή και μέσω της εφημερίδας μας, να μπορεί να εκφράσει τη γνώμη του και να συμμετάσχει στη διαμόρφωση ή την αξιολόγηση του ψηφοδελτίου μας. Επιλέξαμε αυτή τη διαδικασία ως πρόσφορη και ειλικρινή, εν μέσω του κλίματος παραγοντισμού που μας περιβάλει, ώστε να ανταποκριθούμε στην υποχρέωσή μας να ενημερώνουμε οποιονδήποτε παρακολουθεί την πορεία μας. Όσοι ενδιαφερόμενοι λοιπόν, προσέλθετε! 
